Le versioni di greco di Senofonte e le traduzioni in italiano

Δαρειου και Παρυσατιδος γιγνονται παιδες δυο, πρεσβυτερος μεν Αρταξερξης, νεωτερος δε Κυρος· επει δε ησθενει Δαρειος και υπωπτευε τελευτην του βιου, εβουλετο τω παιδε αμφοτερω παρει ναι. Ο μεν ουν πρεσβυτερος παρων ετυγχανε· Κυρον δε μεταπεμπεται απο της αρχης ης αυτον σατραπην εποιησε· και στρατηγον δε αυτον απεδειξε παντων οσοι εις Καστωλου πεδιον αθροιζονται. Αναβαινει ουν ο Κυρος λαβων Τισσαφερνην ως φιλον και των Ελληνων εχων οπλιτας ανεβη τριακοσιους, αρχοντα δε αυτων Ξενιαν Παρρασιον. Επει δε ετελευτησε Δαρειος και κατεστη εις την βασιλειαν Αρταξερξης, Τισσαφερνης διαβαλλει τον Κυρον...

Μελλων τον βιον τελευταν, ο Κυρος ελεγε ταδε· «Το εμον σωμα, ω παιδες, οταν τελευτησω, μητε εν χρυσω θητε μητε εν αργυρω μητε εν αλλω μηδενι, αλλα τη γη ως ταχιστα αποδοτε. Τι γαρ τουτου μακαριωτερον του γη μιχθηναι, η παντα μεν τα καλα, παντα δε ταγαθα φυει τε και τρεφει; Αλλα γαρ», εφη, «εκλειπειν μοι φαινεται η ψυχη. Ει τις ουν υμων η δεξιας βουλεται της εμης αψασθαι η ομμα τουμον ζωντος ετι προσιδειν εθελει, προσιτω οταν δ' εγω εγκαλυψωμαι, αιτουμαι υμας, ω παιδες, μηδεις ετ' ανθρωπων τουμον σωμα ιδετω, μηδ' αυτοι υμεις. Περσας μεντοι παντας και τους συμμαχους επι το μνημα τουμον παρακαλειτε...

Τη τριτη ημερα ηκεν ο Τισσαφερνης και ελεγεν οτι ηκοι διαπεπραγμενος παρα βασιλεως α εκεινοι ητουν, καιπερ πανυ πολλων αντιλεγοντων ως ουκ αξιον ειη βασιλει αφιεναι πολεμιους. Τελος δε λεγει· «Και νυν εξεστιν υμιν πιστα λαμβανειν παρ' ημων η μην φιλιαν παρεξειν υμιν την χωραν και αδολως απαξειν εις την Ελλαδα και παρεξειν αγοραν οπου δ' αν μη εξη πριασθαι, λαμβανειν υμας εκ της χωρας εασομεν τα επιτηδεια. Υμας δε αυ ημιν δεησει ομνυναι η μην πορευσεσθαι ως δια φιλιας χωρας ασινως, σιτα και ποτα λαμβανοντας οποταν μη αγοραν παρεχωμεν, εαν δε παρεχωμεν αγοραν, ωνουμενους εξειν τα επτηδεια». Και...

Ανδρες στρατιωται, δηλον εστιν οτι ουδεις ημων αμαχει ενθενδε αποχωρησει: εαν γαρ μη ημεις ιωμεν επι τους πολεμιους, εκεινοι ημιν εψκολουθησουσι και επιθησονται. Ορατε ουν ποτερον κρειττον εστιν ιεναι επι τους πολεμιους προβαλλομενους τα οπλα, η οπισθεν ημων επιοντας τους πολεμιους θεασθαι. Εγω γαρ πιστευω οτι επιοντων μεν ημων, οι πολεμιοι αποχωρησουσιν, απιοντων δε παντες επισταμεθα οτι τολμησουσιν εφεπεσθαι. Ημας δε και απο του χωριου δει διδασκεσθαι, οτι ουκ εστι τοις μη νικωσι σωτηρια. Πως γαρ διαβατον το πεδιον, ει μη νικησομεν τους ιππεας; Αναμιμνησκεσθε οσας δη μαχας συν τοις θεοις ομοσε...

Κατεμαθομεν Κυρου και αλλο μηχανημα προς το μεγεθος της αρχης, εξ ου ταχεως ησθανετο και τα παμπολυ απεχοντα οπως εχοι. Σκεψαμενος γαρ ποσην αν οδον ιππος κατανυτοι της ημερας ελαυνομενος ωστε διαρκειν, εποιησατο ιππωνας τοσουτον διαλειποντας και ιππους εν αυτοις κατεστησε και τους επιμελομενους τουτων, και ανδρα εφ' εκαστω των τοπων εταξε τον επιτηδειον παραδεχεσθαι τα φερομενα γραμματα και παραδιδοναι και παραλαμβανειν τους απειρηκοτας ιππους και ανθρωπους και αλλους πεμπειν νεαλεις· εστι δ' οτε ουδε τας νυκτας φασιν ιστασθαι ταυτην την πορειαν, αλλα τω ημερινω αγγελω τον νυκτερινον διαδεχεσθαι....